ویتامینها ریز مغذیها و ترکیبات آلی هستند که در بسیاری از فعالیتهای حیاتی و غیرحیاتی ماهی نقش کاربردی دارند. ویتامینها نقشهای متفاوتی در رشد، ترمیم، تولید مثل و متابولیسم سلولی ماهیان دارند و باید از راههای مختلف تامین شوند.
به طور خلاصه بر خی از ویتامینهای مورد نیاز در آبزیان را با هم بررسی میکنیم:
ویتامین A:
این ویتامین به ویتامین رشد شناخته شده است و در بازسازی سلولی و بینایی در ماهی نقش عمدهای دارد. این ویتامین بخصوص در ماهیان مولد بسیار اهمیت دارد. منابع این ویتامین کبد، زرده تخم مرغ و گوشت ماهی هستند که میتوان در تغذیه ماهی از آنها استفاده کرد.
علائم کمبود آن میتواند منجر به کوری، کاهش رشد و در مواردی مرگ منجر شود.
از طرفی زیاد بودن ویتامین a در جیره نیز باعث مسمومیت و مرگ ماهی میشود. این ویتامین محلول در چربی است و در بافت کبد ذخیره میشود.
ویتامین D:
ویتامین d نقش مهمی در جذب کلسیم و استحکام اسکلتی ماهی دارد. این ویتامین برای رشد استخوانها بسیار ضروری است. برخلاف دیگر موجودات ماهی بدلیل عدم رسیدن نور کافی خورشید نمیتواند ویتامین d را بسازد بنابراین حتما باید در جیره غذایی جای داشته باشد.
کمبود این ویتامین منجر به کمبود کلسیم و بدشکل شدن ستون فقرات میشود.همچنین این ویتامین نیز در رشد و تولید مثل آبزیان نقش دارد.
پودر ماهی و پودر کبد و همچنین روغن ماهی از منابع طبیعی ویتامین d هستند.
شما میتوانید بهتریین مولتی ویتامین ها و مکملهای غذایی ماهی خود را از ماهی پت خریداری نمایید.
ویتامین E:
این ویتامین در درجه اول یک آنتی اکسیدان قوی است و از بسیاری از مواد مفید مثل اسیدهای چرب ضروری و ویتامین A محافظت میکند. این ویتامین در سیستم ایمنی ماهیان نیز نقش دارد و به همراه سلنیوم در تولید مثل و کیفیت آن نیز موثر است. این ویتامین در تعداد و کیفیت تخمها و همچنین درصد هچ بسیار اهمیت دارد.
کمبود این ویتامین باعث کمخونی و آسیب به دستگاه تناسلی میشود. کمبود ویتامین E در ماهیان نسبتا شایع است و باید به جیره افزوده شود.
منابع این ویتامین بیشتر گیاهی هستند مانند: آرد یونجه، آرد غلات ، سبوس گندم و تخم مرغ نیز مقادیر مختلفی از این ویتامین را دارا هستند.
ویتامین K :
این ویتامین مهمترین نقش را در انعقاد خون به عهده دارد. در ساخت پروتئینهای مورد نیاز بدن ماهی نیز نقش دارد و در انتقال کلسیم نیز موثر است.
البته نیاز ماهی به این ویتامین بسیار اندک است و معمولا کمبود آن در ماهی دیده نمیشود.
ویتامین C :
یکی از مهمترین ویتامینهای مورد نیاز ماهی ویتامین c میباشد. نقش ویژه و مهم آن درسیستم ایمنی بسیار حائز اهمیت است. کمبود آن در ماهی بسیار شایع است و علامتهای آن میتواند شامل اختلالات ستون فقرات و خمیدگی آن ، کوتاهی و ناقص بودن سرپوش آبششی و ضعف سیستم ایمنی باشد.
تقریبا همیشه و به خصوص در سنین پایین باید این ویتامین به جیره افزوده شود. در فصل تولید مثل و در ماهیان مولد در زمان تکثیر نیز نیاز به این ویتامین افزایش پیدا میکند.
توجه کنید که ویتامین نسبت به گرما حساس است و از بین میرود.
ویتامین B2:
این ویتامین به عنوان رنگدانه تقویت کنده رشد شناخته میشود. در بسیاری از فعالیت های حیاتی سلول نقش دارد. این ویتامین نسبت به گرما حساس است و از بین میرود.
نشانههای کمبود این ویتامین ، ضایعات چشمی ، خون ریزی در نواحی مختلف بدن و ملانیسم (ایجاد رنکدانه تیره روی پوست) و کاهش اشتها و رشد میباشد.
منابع این وبتامین شامل سفیده تخم مرغ ، زعفران ، پودر ماهی ، پودر گوشت و جوانه غلات میباشد.