کیسه شنا چیست و کار آن چیست؟
با بررسی آناتومی ماهیان ، اندامی به نام کیسه شنا در حفره شکمی ماهی قرار دارد که نقش آن برقراری تعادل ماهی و حرکت عمودی در عمق های مختلف است. به طور کلی کیسه شنا در ماهیان 2حالت دارد:
- کیسه شنایی که در دوران لاروی باز است و به مرور زمان ارتباط آن بسته میشود.
- کیسه شنایی که در دوران بلوغ همچنان باز است و با دستگاه گوارش ماهی ارتباط دارد.
بر خلاف تصور عموم ماهی برای سبک کردن خود و رفتن به سطح آب گاز موجود در کیسه شنا را تخلیه میکند و به سطح آب میآید و با پرکردن کیسه شنا از گاز سنگینتر شده و به اعماق آب میرود.
در ماهیان آب شیرین این اندام نقش حیاتی در تعادل و سلامت ماهی دارد و نسبت به ماهیان آب شور حجم بیشتری از بدن را اشغال کرده است.
اختلالات کیسه شنا
معمولا افراد به دیدن عدم تعادل ماهی خود و یا شنا کردن به صورت وارونه و هر گونه عدم تعادل آن را به کیسه شنا مروط میدانند که این فرض غلط است. مشکلات کیسه شنا به خصوص در ماهیان خانواده گلدفیش ها و بتا ( فایتر) نسبتا شایع است که به انواع آن و دلایل ایجاد میپردازیم.
1- جا به جایی کیسه شنا:
یکی از موارد رایج در ماهیان جا به جایی کیسه شناست. این عارضه به این معناست که کیسه شنا از محل اصلی خود جا به جا شده و ماهی ممکن است بسته به نوع جا به جایی همیشه یا بعضی اوقات عدم تعادل نشان دهد. زیرا در این حالت ماهی قادر به پر و خالی کردن کیسه شنا می باشد و فقط محل کیسه شنا ممکن است جا به جا شده باشد. معمولا در ماهیان خانواده گلد فیش به خصوص گلدفیشهایی که دارای نقص ژنتیکی هستند ( رنچو ، پرل اسکال و …) بیشتر رخ میدهد.
یکی از شایعترین دلایل شوک حرارتی و یا آب به آب کردن سریع این ماهیان از آب سرد به گرم و بالعکس است که باعث این حالت میشود. موارد دیگه مانند ضربه یا مشکلات دیگر عفونی و تجمع گاز در روده نیز میتواند موثر باشد اما درصد احتمال کمتر است.
تشخیص قطعی عارضه با عکس رادیولوژی و تشخیص نوع جا به جایی است. درمان عارضه بسیار سخت بوده و 95 درصد موارد با همین عدم تعادل میتوانند به زندگی خود ادامه دهند. روشهای تجربی مبنی بر جلیقه شنا میتواند موثر باشد که متاسفانه در ایران موجود نیست.
2- پارگی کیسه شنا:
معمولا بر خلاف چیزی که تصور میشود پارگی کیسه شنا کمتر رخ میدهد و در صورت وقوع ماهی خیلی دوام نمیآورد. ممکن است عوامل عفونی و یا ضربه و یا تزریقات اشتباه داخل حفره صفاقی عامل این پارگی باشد که عملا درمان خاصی ندارد.
تشخیص قطعی این مورد نیز با عکس برداری رادیولوژی میباشد.
3- عفونت کیسه شنا:
و آخرین مورد از مشکلات کیسه شنا عفونتهای اغلب باکتریایی میباشند که میتوانند به آن صدمه بزنند و ماهی در پر و خالی کردن کیسه شنا با مشکل رو برو شود. به علت خون رسانی بسیار کم این اندام عملا درمان خیلی سخت خواهد بود و آنتی بیوتیکهای کمی میتوانند به این اندام خودشان را برسانند. تشخیص قطعی عفونت کیسه شنا نیز با کالبد گشایی یک نمونه از ماهیان و تهیه کشت باکتریایی از کیسه شنا توسط دامپزشک میباشد.
- در موارد ذکر شده ابتدا باید ماهی توسط دامپزشک بررسی و معاینه شود و نوع درگیری مشخص شود و سپس در مورد عفونتهای کیسه شنا 30 درصد احتمال دارو درمانی موفق وجود دارد و آن نیز در صورت پیشرفته نشدن ضایعات میباشد.
- توجه داشته باشید که عدم تعادل ماهی صرفا به علت مشکلات کیسه شنا نیست و بسیاری از بیماری های باکتریایی داخلی و خارجی و حتی بیماری های انگلی پوستی و آبششی نیز میتواند در مرال انتهایی بیماری همین علامت را داشته باشند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و بررسی مشکلات ماهی خودتون میتوانید با ماهی پزشک مجموعه ماهی پت در ارتباط باشید.